W Przesiece stanął obelisk poświęcony obrazom Jana Matejki

Mariusz Czerski i Maciej Popkiewicz oraz jego żona Anna przez dwa lata starali się o to, by mieszkańcy Przesieki i turyści dowiedzieli się o tym i pamiętali w przyszłości. Dlatego zabiegali o postawienie pamiątkowego obelisku, w którym przypominają, jakie były wojenne losy trzech obrazów Jana Matejki.

- W 1945 roku skrzynie z arcydziełami Matejki zostały odnalezione przez ówczesnych mieszkańców wsi Hain. Ukryli je tutaj Niemcy-opowiada Mariusz Czerski, którego mama była jedną z osób zaangażowanych w odkrycie obrazów, ich zabezpieczenie i przekazanie następnie ekipie profesora Stanisława Lorentza.

Ten fakt upamiętniała nowa, polska nazwa wsi - Matejkowice. Potem zmieniono ją na Przesiekę i coraz mniej ludzi kojarzyło wieś w Karkonoszach z Janem Matejko. Dzięki inicjatywie Mariusza Czerskiego oraz Annie i Maciejowi Popkiewiczom wielki malarz znowu będzie obecny w historii wioski. Obok obelisku stanęła tablica edukacyjna z informacjami o wielkim malarzu i jego obrazach odnalezionych w 1945 roku w Przesiece.

- Chcieliśmy złożyć hołd mieszkańcom Przesieki, którzy potrafili ochronić znalezione skarby dziedzictwa i przekazać je władzom. Jest to również okazja do zwrócenia uwagi na ogromny trud konserwatorów zabytków, którzy poświęcili lata pracy, aby przywrócić zniszczonym dziełom ich świetność - mówi Maciej Popkiewicz.

Andrzej Mateusiak, przewodnik sudecki jest pewien, że do Przesieki będą teraz częściej przyjeżdżać szkolne wycieczki. Krzysztof Wiśniewski, starosta jeleniogórski postawę inicjatorów postawienia obelisku podaje jako przykład lokalnego patriotyzmu i zachęca innych do podobnych działań.

Maria Serafińska-Domańska, kustosz Muzeum Pamiątek po Janie Matejce „Koryznówka” w Wiśniczu, potomkini rodziny żony Jana Matejki, która służyła pomysłodawcom ogromną pomocą i zainspirowała ich do działania, gratulowała im wytrwałości i miłości do regionu.

Gośćmi dzisiejszej uroczystości byli Marta Kłak-Ambrożkiewicz, kustosz Domu Jana Matejki, Muzeum Narodowe w Krakowie, Dorota Ignatowicz-Woźniakowska, główny konserwator, Muzeum Narodowe w Warszawie oraz Robert J. Kudelski, badacz i autor książek poświęconych stratom wojennym w zakresie dóbr materialnych i zbiorów sztuki. Wygłosili oni prelekcje poświęcone Janowi Matejce i jego twórczości.

Obelisk i tablica edukacyjna stoją na skwerze przy ulicy Karkonoskiej w Przesiece.

Inicjatywę Komitetu Społecznego "Upamiętnienie wojennych losów obrazów Jana Matejki” wsparła gmina Podgórzyn jako zadanie publiczne w ramach inicjatywy lokalnej mieszkańców Przesieki. Projekt zrealizowany został w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości „Niepodległa” oraz w ramach obchodów 450. Rocznicy Unii Lubelskiej. Obrazy „Batory pod Pskowem” i „Rejtan - Upadek Polski” ewakuowano w 1939 r. z Warszawy na Wołyń. Zrabowane przez Rosjan i następnie zarekwirowane przez Niemców odbyły wraz z „Unią Lubelską” długą drogę ze Lwowa przez Wiśnicz, aż dotarły do miejscowości Hain, dzisiejszej Przesieki. Obrazy ukryte przez Niemców w gospodzie ,,Waldschlösschen’’ zostały odnalezione w lipcu 1945 r. przez mieszkańców Przesieki i przekazane narodowi. Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.