Fotografie u celników

- 
Po raz pierwszy fotografie Josefa Sudka zobaczyłem w czeskim wydaniu Revue Fotografie, w jeleniogórskim EMPiKu w 1976 roku. Od tej chwili rozpoczęła się moja fascynacja twórczością tego fotografa. Było to dla mnie odkrycie nowej fotografii. Nie wiedziałem jeszcze wtedy, że 15 września tegoż roku, w dniu, w którym umarł autor tych wspaniałych zdjęć, po raz pierwszy w życiu pojadę na szkolną wycieczkę do Pragi - mówił na otarciu wystawy jej autor Janusz Moniatowicz.
Absolwent Łódzkiej Filmówki i Akademii Filmowej FAMU w Pradze Janusz Moniatowicz nie ukrywa swojej fascynacji twórczością Sudka. Podobnie, jak Sudek, który używał tylko aparatów wielkoformatowych, ja również marzyłem o wykonywaniu zdjęć takimi kamerami. Fotografowanie tego typu aparatem narzuca określony sposób pracy, wymaga bardzo dużego skupienia i umiejętności analizowania tematu. To nie jest fotografia, którą da się wykonać szybko. Potrzeba czasu i zastanowienia. Od początku są mi bliskie tematy Sudka. Fotografowałem i nadal fotografuję martwe natury, architekturę, pejzaż. - mówi o swojej twórczości Janusz Moniatowicz.
Na fotografiach, które do końca sierpnia można oglądać w byłym urzędzie celnym na Przełęczy Okraj, zamienionym na Galerie Celnice,widzimy opuszczone atelier Sudka, do którego Janusz Moniatowicz trafił w 1985 r. - To były gotowe kadry - wspomina. Resztki przedmiotów codziennego użytku, książek, płyt. Osiadły na nich kurz i osnuwająca pajęczyna wytworzyły wiele martwych natur, które były gotowymi tematami do sfotografowania.
Na przestrzeni kilku miesięcy ówczesny student praskiej FAMU, kilkakrotnie odwiedzał to miejsce, starając się utrwalić na kliszy jego niepowtarzalny klimat. Po latach udało się pani Annie Farovej zdobyć fundusze na rekonstrukcję tegoż atelier, gdzie od roku 2000 znajduje się piękna Galeria Fotografii nosząca imię artysty. Z czasem zdjęcia Janusza Moniatowicza stały się ważnym dokumentem, pokazującym tę pracownię i ogród, które były tak znaczące w życiu i twórczości tego wielkiego fotografa.

Josef Sudek (ur. 17 marca 1896, Kolín, Czechy – zm. 15 września 1976, Praga) był wybitnym czeskim fotografem. Zasłynął z fotografii, przestawiających magiczne widoki Pragi oraz z niezwykłych martwych natur. Jego twórczość zaliczana jest do najwybitniejszych arcydzieł fotografii światowej. 
Skrytego w atelier na Malej Stranie Sudka nie interesowała ani wojna, ani polityka. Pracując w parterowym, drewnianym atelier otoczonym niewielkim, ale zadbanym ogrodem Sudek przez lata przygląda się uważnie i fotografuje swoje bezpośrednie otoczenie. Obserwując zmieniające się pory roku, a wraz z nimi natężenie światła utrwala na kliszy widoki z okna.
Cykl "Z okna mojej pracowni" ("Okno mého ateliéru") rozpoczęty już po wkroczeniu do Pragi wojsk Adolfa Hitlera, Sudek zakończył w 1954 roku, czyli wkrótce po śmierci Józefa Stalina. Wątek pracowni artysta rozwinie w kolejnych cyklach zatytułowanych "Spacer po ogrodzie" (1944–1953), "Ogród mojego atelier" (1950–1970) i "Rzeczy na oknie mojej pracowni" (1950–1958). W tych późniejszych cyklach istotną rolę odegra już nie tylko widok z okna, ale także sam ogród i przedmioty codziennego użytku (słynne zdjęcia ćwierci bochenka chleba, studia szklanki wody, kwiatów w wazonie, leżących na parapecie okularów).

W grudniu ubiegłego roku wystawę W ciszy pracowni Josefa Sudka prezentowała jeleniogórska Galeria Korytarz. Jeszcze w tym roku wystawa Janusza Moniatowicza trafi do Pragi.



Janusz Moniatowicz (1958) - artysta fotografik, członek ZPAF. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi oraz Akademii Filmowej FAMU w Pradze, Wydział Fotografii Artystycznej u prof. Jana Šmoka. Tematem jego pracy magisterskiej była historia polskiej fotografii lwowskiej. Autor kilkunastu wystaw indywidualnych oraz współautor kilkudziesięciu wystaw zbiorowych. Laureat wielu nagród i wyróżnień w konkursach i wystawach w kraju i zagranicą. Odznaczony medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej. Od stycznia 2007 r. kieruje Oddziałem Karkonoskim w Jeleniej Górze w Okręgu Dolnośląskim Związku Polskich Artystów Fotografików. Jego prace znajdują się w zbiorach muzealnych, m.in. : Victoria and Albert Museum w Londynie (Wielka Brytania), UMPRUM Muzeum w Pradze (Czechy), Muzeum Spiskie w Lewoczy (Słowacja), Galeria Artystów w Spiskiej Nowej Wsi (Słowacja), Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, BWA w Jeleniej Górze oraz w licznych kolekcjach prywatnych. Jest autorem i współautorem szeregu albumów i publikacji fotograficznych.