Czesi nie chcą rozbudowy kopalni Turów

Spółka PGE planuje powiększyć kopalnię Turów o 30 km kwadratowych, co sprawi, że od Czech będzie ją dzielić zaledwie 100 metrów. Walka toczy się także o nową koncesję na wydobycie. Zezwolenie, wydane w 1994 roku, wygasa w kwietniu. Spółka PGE planuje, że rozbudowana kopalnia odkrywkowa będzie działać do 2044 roku. Czesi nie chcą się na to absolutnie zgodzić.

Polskie zgody na rozbudowę kopalni

Spółka PGE jest o krok od zdobycia wszelkich pozwoleń. 21 stycznia polskie władze wydały pozytywną opinię w sprawie planowanej rozbudowy kopalni węgla brunatnego Turów w pobliżu granicy z Czechami. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu zakończyła tzw. Proces OOŚ, którego zadaniem była ocena wpływu kopalni na środowisko po polskiej, czeskiej i niemieckiej stronie granicy. Wydała także opinię na temat natychmiastowej wykonalności decyzji.

-Nadal będziemy się bronić wszystkimi dostępnymi środkami. Chcemy zagwarantować, że  trwające wydobycie nie będzie miał odramatycznego wpływu na ludność i środowisko po stronie czeskiej – pisał wówczas Martin Puta. Poinformował także, że kraj liberecki będzie domagać się rekompensaty za gromadzenie alternatywnych zasobów wodnych. Czesi już wcześniej wycenili na ponad 10 mln złotych koszty inwestycji niezbędnych do sprowadzenia z Gór Izerskich wody, której pozbawi ich odkrywka. Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, koszty te powinna ponieść kopalnia Turów.

Czesi odwołują się od decyzji polskich służb

- Nie można czekać do ostatniej chwili i mieć nadzieję, że wokół kopalni nie wystąpią żadne negatywne zmiany. Dlatego z pewnością odwołamy się od decyzji RDOŚ we Wrocławiu – zapowiadał w styczniu hetman kraju libereckiego.  I zrealizował te plany.

Jak poinformowała 19 lutego czeska agencja informacyjna CTK, kraj liberecki odwołał się do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu za pośrednictwem kancelarii adwokackiej Franka Bolda.

Czesi z odwołaniem mogli poczekać do 17 marca, bo taki termin miały lokalne organizacje chroniące środowisko na zgłaszanie swoich zastrzeżeń. Jak mówi hetman Martin Puta, woleli jednak nie czekać i złożyć odwołanie w terminie polskim, który upłynął 18 lutego.- Jest to standardowa procedura administracyjna i uważamy, że organ apelacyjny weźmie pod uwagę nasze zastrzeżenia - dodaje hetman.

Kraj liberecki wcześniej złożył także skargę do Komisji Europejskiej, wskazując na naruszenia w transgranicznym postępowaniu w ocenie oddziaływania na środowisko. Czesi sprzeciwiają się rozbudowie kopalni Turów głównie ze względu na protesty mieszkańców wsi sąsiadujących z kopalnią. W Republice Czeskiej najbliższe wioski narażone na niekorzystne skutki wydobycia węgla brunatnego to: Uhelná, Václavice, Oldřichov na Hranicích i Hrádek nad Nisou. W listopadzie 2019 roku mieszkańcy i samorządowcy z libereckiego kraju złożyli petycję do ministra środowiska Czech Richarda Brabeca, w której sprzeciwiali planom polskiej strony. Sygnatariusze petycji pisali, że po rozbudowie kopalni obawiają się zwiększenia poziomu hałasu i zanieczyszczenia pyłem. Ponadto ich zdaniem spadnie wartość należących do nich nieruchomości. Zwrócili także uwagę, że w wyniku dotychczasowej eksploatacji kopalni „wiele studni już wyschło albo woda szybko się w nich kończy”. Utworzono nawet petycję w sprawie oszczędzania wody pitnej w strefie przygranicznej, pod którą podpisały się tysiące osób.

Protestują także Niemcy i Polacy

Przeciwko planom rozbudowy kopalni Turów występują także Niemcy oraz polskie organizacje ekologiczne. Niemiecka Żytawa wyraziła zaniepokojenie tym, w jaki sposób PGE spełnia wymogi Unii Europejskiej, związane z transgranicznym zanieczyszczeniem i hałasem z kopalni i elektrowni. Niemiecka europosłanka z partii Zielonych Ska Keller skierowała niedawno w tej sprawie zapytanie poselskie do Komisji Europejskiej. Wiosną ubiegłego roku Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA we współpracy z innymi organizacjami zorganizowało w Bogatyni akcję pod hasłem „Wspólnie dla powietrza, wody i klimatu”, skierowaną przeciwko powiększeniu kopalni węgla brunatnego w Turowie. W akcji uczestniczyli działacze z Czech, Polski i Niemiec.

Protestuje także organizacja Greenpeace. Jej działacze podkreślają, że „decyzja o rozbudowie kopalni Turów narusza prawa człowieka i pomija znaczące negatywne skutki, jakie mogłaby wywołać kopalnia w krajach sąsiednich, zwłaszcza zagrożenie, że 30 000 osób po czeskiej stronie granicy może stracić wodę pitną i woda w krajobrazie” - Można zauważyć, że dla polskich władz życie mieszkańców pogranicza nie ma znaczenia. Dlatego zwracamy się do władz Unii Europejskiej, aby stanęły w obronie tego sporu i dopilnowały, aby wydobycie węgla nie zakończyło się bez wody z powodu wydobycia węgla. Mamy nadzieję, że czeskie Ministerstwo Środowiska przyłączy się i podejmie wszelkie możliwe kroki na poziomie europejskim w celu ochrony praw czeskich obywateli ”- powiedział czeskiemu portalowi iDnes Nikol Krejčová, koordynator kampanii węglowej Greenpeace.

Kopalnia węgla brunatnego Turów pracuje głównie na potrzeby pobliskiej elektrowni, pokrywającej około 8 proc. zapotrzebowania na energię w Polsce. Polska Grupa Energetyczna, do której należy elektrownia i kopalnia Turów, planuje eksploatację złoża do 2044 roku.