Mieszkańcy na razie bez inicjatywy

Prawo mieszkanek i mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego do występowania z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą do organów stanowiących - czyli do rad gmin, powiatów i sejmiku województwa - wprowadzono w ubiegłorocznej nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym, powiatowym i województwa. Obowiązuje od tej kadencji. Samorządy wszystkich szczebli muszą przyjąć uchwały określające kto może z taką inicjatywą wystąpić, jakie formalne warunki musi spełniać i jak będzie procedowana. Jeśli wszystkie te warunki są spełnione, rada nie może odmówić głosowania nad takim projektem. Wcześniej mieszkańcy także mogli występować z projektami uchwał, ale rada nie musiała się nimi zajmować.
Niezależnie od szczebla samorządu terytorialnego inicjatywa uchwałodawcza przysługuje grupie mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego, posiadającej czynne prawo wyborcze do organu stanowiącego tej jednostki. Wielkość grupy mieszkańców, którzy mogą przedstawić projekt, zależy jest od rodzaju jednostki samorządu terytorialnego i liczby mieszkańców. W gminach to od 100 osób w przypadku gminy do 5 tys. mieszkańców, do 300 osób w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców; w powiatach (i miastach na prawach powiatu) taka grupa liczyć musi 300 lub 500 osób, a w województwie min. 1000 osób.
Przygotowanie projektu uchwały koordynuje komitet inicjatywy uchwałodawczej (minimum 5 osobowy), który powołuje osoby uprawnione do reprezentowania komitetu podczas prac rady. Po spełnieniu warunków formalnych, projekt uchwały staje się przedmiotem obrad rady gminy, powiatu lub sejmiku województwa. Dzieje się to na najbliższej sesji po złożeniu projektu, ale nie później niż po upływie 3 miesięcy od dnia złożenia projektu. Podlega on zwyczajnemu głosowaniu nad projektem uchwały.
W większości gmin uchwały regulujące obywatelską inicjatywę uchwałodawczą już wprowadzono. W naszym regionie nigdzie jednak jeszcze mieszkańcy nie wystąpili ze swoimi propozycjami. Ale już na przykład we Wrocławiu pojawił się projekt zakupu automatu do skupu butelek plastikowych.
W Jeleniej Górze i powiecie jeleniogórskim taką możliwość mieszkańcy mają od lutego tego roku. Starosta jeleniogórski Krzysztof Wiśniewski przyznaje, że czeka z niecierpliwością, na takie inicjatywy.
- To bardzo dobre rozwiązanie – ocenia. – Pozwala mieszkańcom brać aktywniejszy udział w życiu powiatu, zaangażować się w ważne dla nich sprawy, choćby zaproponować nazwę ulicy. Zamiast – co często się zdarza - krytykować brak rozwiązań sami mogą je zaproponować. Sądziłem, że szybko pojawią się pierwsze takie projekty, ale jak dotąd nic takiego się nie stało. To pewnie efekt niewielkiej wiedzy wśród mieszkańców o tym uprawnieniu.